ʻO kahi lekiō kula i hoʻohui ʻia e pili ana i ka pono, kahi lekiō e pili ana i ka maikaʻi o ka pono, a me kahi lekiō kula ma ka pono o ka ʻElele.

 

Hoʻokaʻawale ʻia ke kanaka mai nā mea ola ʻē aʻe ma kāna mau waiwai pono.

Hoʻolauna pili i ka pono Nā hoʻolaha kula 

ʻO ka ethics kahi hoʻonohonoho o nā waiwai a me nā loina e pono ai ke kanaka e lilo i kanaka maikaʻi a pono iā ia iho a me ke kaiāulu āna e noho ai, a ma waena o nā waiwai nui a me nā loina e ʻoi aku ma mua o ke kaiāulu a me nā kānaka: lokomaikaʻi. , ka pono, ka mahalo, ka pono, ke kaulike, ke akahai, ka wiwo ole, ke akahai, ke aloha, ka oluolu, ka moeuhane, ka altruism, ka maemae, ke kala ana, ka launa like, ka oiaio, ka mohai, ka haaheo a me ke aloha Ka hoomanawanui, ka hanohano a me na pono e ae e ola kino ai ka lehulehu.

Hoʻolaha kūkala

I loko o kahi lekiō e pili ana i ka pono maikaʻi, hoʻomanaʻo mākou i ka ʻōlelo a ke aliʻi o nā haku mele, ʻo Ahmed Shawqi: He mau pono ko nā lāhui i ka wā e noho ai lākou.

ʻO ka pono maikaʻi ke kia a me ke kumu o nā hoʻomana lani a pau, a na lākou i kapa ʻia nā kāula a pau o ke Akua, ʻo ka pono o nā ʻelele a me nā kāula ka mea e pono ai mākou e ʻike i kā mākou hoʻolaha ʻana i kēia lā, a ʻo ka mea manaʻoʻiʻo e apo i ka mea a nā ʻelele i hele mai ai. ua hoʻolako ʻia i nā ʻano maikaʻi a pau a me ka ʻoiaʻiʻo ma ka ʻōlelo a me ka hana, e ʻimi ana i ka leʻaleʻa o ke Akua.

ʻIke mau mākou i kahi kanaka e hauʻoli ana i ka pono maikaʻi, hauʻoli, ʻoluʻolu iā ia iho, hoʻolauleʻa me kona puni, e hoʻohālike ana i kāna Kāula.

Lekiō ma ka maikaʻi ma ka loina

Ma kahi kula i hoʻolaha ʻia e pili ana i ka pono, ʻike mākou ʻo ka hoʻomaʻamaʻa ʻana i ka hana, ka ʻoiaʻiʻo i loko o ia mea, a me ka lokomaikaʻi i ka wā o kāna hana ʻana, he mau hana ia i ʻoluʻolu a aloha ʻia e ke Akua Mana Loa e ka mea manaʻoʻiʻo. ka malama ole, a me ka paulele.

No ka mea, ʻo ke Akua Mana Loa ka mea nāna i hoʻokumu i nā kumu pono no ke kanaka a kauoha iā ia e hana a hāʻawi i ka maikaʻi o ia mau mea, ʻo ia hoʻi ke uku iā lākou me ka uku maikaʻi loa a hoʻopaʻi i ka mea hana hewa. Ua kauoha ke Akua i ka Muslim e loaʻa ka pono maikaʻi ma nā kūlana a me nā hana a pau, no ka laʻana:

• ʻO ka maikaʻi i ka hana ʻana, ka haku ʻana a me ka hōʻike ʻana i ke ala maikaʻi loa.
• Ke aʻo ʻana i ka ʻepekema, ke aʻo ʻana, a me ka hoʻohana ʻana i nā manawa kūpono a pau e aʻo ai a me ka ʻike.
• ʻO ka hoʻonaʻauao ponoʻī a me ka hoʻoponopono ʻana iā ia iho he ʻano maikaʻi i ka moʻomeheu, ʻoiai ke hana nei ke kanaka iā ia iho e hoʻoponopono a hoʻomaʻemaʻe.
• Ma ka pilina kanaka me ke kāne, ka wahine, nā keiki a me nā mākua a mālama i kēia mau pilina kanaka me ka mālama maikaʻi ʻana.
• I ka hānai ʻana i nā keiki a hoʻohiki iā lākou me ka ʻōlelo aʻo a me ka hoʻoponopono ʻana i kā lākou ʻano.
• Ma ke ʻano o ke aliʻi a me ka mea i hāʻawi ʻia i kahi mea o ka poʻe, hana ʻo ia i kāna ʻaiʻē me ka hemolele.

ʻAʻole hiki mai ka maikaʻi o ka pono ke ʻole nā ​​​​mea maikaʻi a me nā mea maikaʻi i kēia ola a me kēia ao.

• Ka manaʻo o ka hōʻoiaʻiʻo, ka hauʻoli a me ka ʻoluʻolu.
• ʻO ka ʻoluʻolu o ke Akua a me ke aloha o nā kānaka.
• ʻO ka pilina ʻohana a me ke kaiāulu a me ka holomua a me ka holomua o ke kaiāulu.
• E kaua aku i ka pono ino a me na hana ino.

Ua mākaukau ka lekiō kula e pili ana i ka pono

Ma kēia paukū, e hōʻike mākou iā ʻoe i kahi hoʻolaha kula i hoʻohui ʻia e pili ana i ka ethics, no ka mea, he mau waiwai kanaka lākou e hoʻokō ai i kahi kaulike no ke kanaka ma waena o kona mau makemake kino a me ka hoʻokiʻekiʻe ʻuhane e hoʻokomo iā ia i ka pae o nā ʻānela. me ia iho, hōʻoluʻolu a hilinaʻi iā ia iho.

Ua koi aku na hoomana lani i ka pono maikai a ua aloha ia lakou e na uhane, e like me: ka pono, ka pono, ka wiwo ole, ka lokomaikai, ka hoopono, ka lokomaikai, a me ke ahonui.

Lekiō kula ma ka pono o ke Kaula

Ma ka lekiō e pili ana i ka pono o ka ʻElele, pono mākou e kamaʻilio e pili ana i kahi lekiō ma nā ʻano hanohano, kahi o ka ʻelele, na ke Akua pule a me ka maluhia ma luna ona, ʻo ia kekahi o nā ʻano maikaʻi loa, a ʻōlelo ʻo ia: hoʻouna ʻia e hoʻopau i nā pono hanohano."

• A ʻo ka Haku - e hoʻonani ʻia a hoʻokiʻekiʻe ʻia ʻo ia - ua wehewehe ʻo ia iā ia ma kāna puke Al-Hakim ma Surat Al-Qalam ma ka ʻōlelo ʻana: "A ʻoiaʻiʻo, he ʻano maikaʻi ʻoe."
• A ʻōlelo ʻo Mrs. Aisha e pili ana iā ia: "ʻO kāna ʻano ʻo ka Qurʻan."
• A ma ka hadith a Mrs. Safia bint Yahya: "ʻAʻole au i ʻike i kahi ʻano maikaʻi aʻe ma mua o ka ʻelele o ke Akua, na ke Akua ka pule a me ka maluhia ma luna ona."
• Ma ka mana o Anas, e ʻoluʻolu ke Akua iā ia, ua ʻōlelo ʻo ia: "ʻO ke kāula, na ke Akua pule a me ka maluhia ma luna ona, ʻo ia ka mea maikaʻi loa o nā kānaka."

ʻO ka ʻano maikaʻi i ke Akua, ʻo ia ka ʻae ʻana i kāna mau kauoha a me kāna mau pāpā me ka puʻuwai hāmama, a ʻaʻole i loaʻa iā ia iho ka hilahila i kēia mau kauoha a me nā pāpā.

A e kahea aku ka Elele i kona Haku, me ka i ana: "E ke Akua, e like me kou hoonani ana i ko'u ano, pela no hoi e hoonani mai oe i ko'u ano." ʻO nā pule maikaʻi loa a me ka maluhia hoʻi e pale iā ia mai ka hakakā, ka hoʻokamani a me nā pono maikaʻi ʻole.

Ma waena o nā pono a ke Kāula Hemolele i hōʻike ai, ʻo ia ka haʻahaʻa, no laila ua maʻa ʻo ia e humuhumu i kona ʻaʻahu, e hoʻoponopono i kona mau kāmaʻa, e mālama i ke kauā me ka lokomaikaʻi, ʻaʻole hoʻi e hoʻokaumaha iā ia i ka mea hiki ʻole iā ia ke uku, inā ʻaihue ʻo Fatimah bint Muhammad, e ʻoki au. kona lima.

ʻO ia ka maluhia a me ka hoʻomaikaʻi ʻana, ʻo ia ke kanaka aloha loa i ka ʻōpio, no laila ua hoʻomaka ʻo ia i kāna pule inā uē ke keiki i mea e hāʻawi ai i kona makuahine i ka manawa e mālama ai iā ia, a ua maʻa ʻo ia e pāʻani pū me ia. ʻO Al-Hassan lāua ʻo Al-Hussain, kāna mau moʻopuna ʻelua, a mālama iā lāua.

He kala wale, he manawalea, aole hoihoi i ka hewa me ia, aka, kala aku, kala, kala i kanaka, a koho i ka mea maalahi no na kanaka, koe wale no ka hewa iloko.

He huaʻōlelo no ka lekiō kula

ʻO ka loina ka manaʻo o ka holomua i ke ola a me ka loaʻa ʻana o ka hauʻoli o nā ao ʻelua. ʻO ke kauka i hauʻoli i ka pono maikaʻi, he kauka hilinaʻi ia e noʻonoʻo ana i kona lunamanaʻo i ka mālama ʻana i nā maʻi a ʻaʻole hoʻopōʻino iā lākou. ka mea imi i ka pono o na kanaka a me ka hana ino ole ia lakou, a o ke kumu i haua i ka pono, he kumu hoohalike ia no kana mau haumana, a he kokua a kokua ia lakou, no ka mea, aohe ola ke ole ka pono, ka waiwai, a me na loina. ka mea e hilinaʻi ai ke kanaka i kona ola a me kāna mau hana.

ʻO ka pono maikaʻi ka mea e hoʻopili ai ke kanaka me kona ʻohana, ma waena o ka hoalauna a me kona hoalauna, a ma waena o ka limahana a me ka poʻe e pili ana iā ia, inā ʻaʻole kēia mau ʻano maikaʻi, hiki ʻole ke ola, ulu ka haunaele, a mahuahua nā pilikia a paʻakikī.

'Ōleloʻo Al-Qurtubi: "Ethics: nā weheweheʻana o ke kanaka me kāna hanaʻana i nā mea'ē aʻe, he mea mahalo a hoʻopaʻiʻia; No laila, ʻo ka mea hoʻomaikaʻi ma ka laulā: e noho pū me nā poʻe ʻē aʻe ma luna o ʻoe iho, no laila e hana ʻoe i ka hoʻopono iā ia a ʻaʻole hoʻi e hana i ka hoʻopono iā ia, a me nā kikoʻī: kala, hoʻomanawanui, lokomaikaʻi, hoʻomanawanui, aloha, aloha, aloha, ʻoluʻolu o ka ʻaoʻao, a pela aku, a o ka mea hoohewaia e kue ia ia.

He paukū o ka Koran Hemolele no ka hoʻolaha ʻana i ka pono

ʻO ka pono maikaʻi a me ka hoʻomana i ke Akua ma kahi huna a ma ka lehulehu kekahi o nā pahuhopu kiʻekiʻe loa o ke kānāwai Islam, a ma ia mea i ʻōlelo ai ka Mea Mana Loa ma Surat Al-Shams: "A ʻo ka ʻuhane a me nā mea ʻē aʻe (7) e hoʻoikaika iā ia i kāna moe kolohe a me kāna. ka haipule (8) Ua lanakila ka mea nana e hoomaemae.

A ma Surat Al-Maʻidah, ʻōlelo ʻo Jalla lāua ʻo Ola: "A ʻaʻohe manawa no ʻoe e hoʻokuke aku iā ʻoe mai ka hale pule kapu, e maʻa a makemake lākou i ka pono a me ka pono.

No ka mea ma Surat Al-Nisa, kauoha mai ke Akua ia kakou e noho pono a me ka lokomaikai ma kana olelo: "E hoomana i ke Akua, mai hoopili aku ia ia, a e lokomaikai i na makua, a me na ohana, a me na keiki makua ole, a me ka poe nele. a i ka hoalauna." O ka hoalauna i kaawale, o ka hoa ma ka aoao, o ka mea hele, a me na mea a ko oukou mau lima akau: he oiaio, aole ke Akua aloha i ka mea hookiekie a haaheo.

He paukū o ka hadith hanohano no kahi lekiō kula e pili ana i ka pono

Ma ka paukū o ka hadith hanohano a mākou e hōʻike nei ma ke ʻano o ka lekiō o kēia lā e pili ana i ka pono, lawe mākou iā ʻoe i ka mea a Imam Malik i ʻōlelo ai ma ka Muwatta ': "Ma ka mana o Muadh bin Jabal, ua ʻōlelo ʻo ia: ʻO ka mea hope loa a ka ʻelele o ʻO ke Akua, na ke Akua ka pule a me ka maluhia ma luna ona, i ʻōlelo ʻia mai iaʻu i koʻu wā e hoʻopaʻa ai i koʻu mau wāwae, ʻo ia kāna i ʻōlelo ai: E hana maikaʻi ʻoe i nā kānaka, e Muadh.

A i loko o ka Musnad a Imam Ahmad, ua hiki mai ka hadith penei: Ua ʻōlelo ka ʻelele o ke Akua, na pule a me ka maluhia ma luna ona: "E ʻike ka mea manaʻoʻiʻo ma kona ʻano maikaʻi i ke kiʻekiʻe o ka mea e hoʻokē ʻai a kū ana."

Ua haʻi ʻo Al-Tirmidhi e ʻōlelo ana ka ʻelele o ke Akua, na ke Akua ka pule a me ka maluhia ma luna ona: "ʻO ka mea i aloha nui ʻia e aʻu a ʻo ka mea kokoke loa iaʻu i ka lā o ke alahouana, ʻo ia ka mea maikaʻi loa o ʻoukou i ka pono. ”

ʻO ka hoʻoholo ʻana ma ke ʻano o ka lekiō kula

Eia kekahi mau manaʻo koʻikoʻi a me nā ʻōlelo ma ka paukū hoʻokolokolo ma ke ʻano maikaʻi.

• Ma ke kānāwai, ua hewa ke kanaka ke uhaki ʻo ia i ka pono o nā mea ʻē aʻe, ma ka pono, ua hewa ʻo ia ke manaʻo ʻo ia e hana pēlā. Immanuel Kant
• ʻO ka hewa nui loa i hana ʻia ma ka mōʻaukala o ka honua: ka hoʻokaʻawale ʻana i ka ʻepekema politika mai ka ʻepekema pono. Percy Bysshe Shelley
• Ke lilo ka pono a me nā loina i mea kānalua, a lilo nā waiwai a me ka ʻoiaʻiʻo i ʻano lapuwale, a ʻo ka ʻimi ʻana i nā pono a me ka hoʻoponopono ʻana i nā hewa he ʻano hoʻomaloka, a laila aia ʻoe i kahi lāhui e kali nei e haʻi i kona kanikau. Mahmoud Aghiorli
• Hoʻohana kēlā me kēia moʻomeheu kanaka i kāna ʻōnaehana ponoʻī, a nānā ʻo ia i ka pono o nā mea ʻē aʻe me ka kānalua a me ka hoʻowahāwahā. Ali Al-Wardi
• ʻAʻole huhū ke kanaka kiʻekiʻe: no ka mea, poina ka ʻuhane nui i nā hana ʻino. Aristotle
• ʻO ke kumu o nā ʻano pono a pau: ka haʻaheo, ka hoʻohaʻahaʻa, a me ka ʻino. ʻO ke kumu o nā pono maikaʻi a pau ka haʻahaʻa a me ka hoʻoholo kiʻekiʻe. Ibn Qayyim Al-Jawziyyah
• ʻO kekahi o nā hōʻike o ka pono, ʻo ia ka hūnā i kou mahalo iā ʻoe iho a me kou hoʻowahāwahā i ka hiki o nā poʻe ʻē aʻe. George Bernard Shaw
• ʻOi aku ka maikaʻi ma mua o nā manaʻo. I mea e ʻike ʻia ai ka ʻoiaʻiʻo, pono ʻoe e ʻike ma mua o kou hoʻomaʻamaʻa ʻana. Amy Vanderbilt
• ʻO ka hana mua i ka hoʻomohala ʻana i ka pono, ʻo ia ke ʻano o ka lōkahi me nā poʻe ʻē aʻe. ʻO Albert Schweitzer
• ʻAʻole e kau kēia kāhea ma luna o nā poʻohiwi o ka poʻe haʻahaʻa i ka pono, inā nalowale ka pono, nalowale ka politika a nalowale nā ​​mea a pau. Ragheb Al-Sarjani
• ʻO ka mea ʻino loa, e ka haku, ʻo ia ke kamaʻilio e pili ana i ka pono a mākou i hana ʻole ai, a me nā pono a mākou i ʻike ʻole ai, a ua kamaʻilio nui ʻoe no ka pono a ʻaʻole ia he mea ʻē aʻe ma mua o kahi pānaʻi haʻahaʻa i hoʻopau i nā hanauna a hoʻomāinoino i ka lāhui. Farouk Jweideh

Poetry e pili ana i ka pono no ka lekiō kula

Ma ka ʻāpana mele a mākou e hōʻike nei ma o ka lekiō kula, koho mākou i kēia mau pauku i haku ʻia e ke Aliʻi o Poets, ʻo Ahmed Shawky:

Moral have restores what is between us.. Auhea ke kaikaina o ka berita nana i uhaki i ka berita?

Ua pāʻani ʻoe me aʻu i ka wā ma mua ma ke ʻano haʻahaʻa ... no laila i kēia lā ke pāʻani nei ʻoe me nā poʻe ʻē aʻe e like me ke kanaka palaka

Ua hoohiki oia ia'u, e hele oe e hoohiki iaia, o oe ka mea i uhaki i ka hoohiki

Ua aloha au i ke kaikamahine o ke kaiāulu a hiki i kona make ʻana...a i kēia lā ua aloha au i ke kaikamahine a ka hoʻoilina.

He moʻolelo pōkole e pili ana i ke ʻano maikaʻi

E haʻi aku mākou iā ʻoe i ka moʻolelo o ka mea kūʻai meli me ke kanaka haʻaheo.

Ua oleloia, e kuai ana kekahi wahine ilihune i ka meli ma na makeke, a i kekahi la, hooki ae la kekahi kanaka hookiekie ia ia, a olelo aku la ia ia, He aha kau e kuai nei, e ka wahine? Ma ke kapa o ke kane, hooho ae la oia ia ia, i ka i ana, "E uku i ke kumukuai." o ka lole, a i ole, aole au e hookuu aku ia oe e haalele." Uwe aku la ka wahine me ka hai aku iaia, aole iaia ke kumukuai o ka lole, nolaila, olelo aku la kela, "Aole au e haalele ia oe a hiki i kou uku ana mai ia'u i hookahi tausani dirhama."

Oiai lakou e walaau ana, maalo ae la kekahi kanaka a ninau mai i ka pilikia, nolaila, hai aku la au iaia i ka mea i hanaia, olelo mai ua kanaka la, e uku oia i ke kumukuai o ka lole, a unuhi ae la i hookahi tausani dirhama mai kona eke a haawi aku i ka poe hookiekie. E ke kāne, makemake anei ʻoe iaʻu e hele olohelohe?

ʻĪ maila ke kanaka, "ʻAʻohe aʻu mea e hana ai, e hāʻawi mai ʻoe iaʻu i ka lole aʻu i uku ai, a i ʻole e hāʻawi mai iaʻu i ke kumu kūʻai." ʻo kāna a e kūʻai wale aku ʻo ia i ʻelua tausani dirhama, haʻalele ke kanaka maikaʻi i ke kumu kūʻai o ka lole i ka wahine a haʻalele.

Lekiō ma ka pono a me ka hana maikaʻi

ʻO ke ʻano maikaʻi e hōʻike ana i ka hānai maikaʻi ʻana a me ke kaiapuni maikaʻi ʻO ke kanaka maikaʻi ke kanaka i loaʻa nā kumu kūpono mai ka wā ʻōpiopio, ʻike i ka mea pono a ʻaʻole pono e hana, mahalo i ka poʻe ʻelemakule a aloha i nā ʻōpio, hana i kāna mau hana. me ka hemolele a me ka hapai ana i kana mau kuleana i haawiia iaia, aohe mea e pono ai ka hana, e loaa ia Hasan ke aloha a me ka mahalo o na mea a pau.

Mai ka hana maikai a ka Elele a ke Akua i kauoha mai ai, oia ke ano o ke kanaka ma ke alanui, kahi i olelo aku ai ko kakou Elele hanohano i kona mau hoa: "E makaala o noho ma na alanui." Hoole oukou aole e noho, alaila, e haawi i ka pono o ke alanui. Ua ʻōlelo ʻo ia, aloha iā ia: "E hoʻohaʻahaʻa i ka maka, pale i ka pōʻino, a hoʻihoʻi i ka maluhia" (Bukhari a Muslim).

Ua ʻike paha ʻoe e pili ana i ka lekiō kula etika

• Loaʻa i ke kanaka ma kona ʻano maikaʻi ka mea i loaʻa ʻole i ka poʻe hoʻokē ʻai a me ka poʻe e ala ana i ka pō.
• Hoʻolilo ka ʻElele i ka poʻe kokoke loa iā ia ma kēia hope aku i mea maikaʻi loa o lākou ma ka pono.
• ʻO ke ʻano maikaʻi ka mea nui o ke kanaka.
• ʻO ka poʻe kāula ka poʻe maikaʻi loa ma ka pono a ʻo lākou ka poʻe i kāhea aku i ka ʻano maikaʻi.
• ʻO ke ʻano maikaʻi e lawe mai i ke aloha o ka Haku.
• ʻO ka stinginess, ka hoʻokiʻekiʻe, a me ka ʻinoʻino, he mau ʻano pono ʻole ia.
• ʻO ke ʻano maikaʻi ke aloha a me ka mahalo.

Hoʻolaha ʻia ka hopena e pili ana i ke ʻano maikaʻi

I ka hopena, hoʻomanaʻo mākou iā ʻoe he kanaka ʻaʻole noho kaʻawale, a no laila pono ʻo ia e mālama i nā ʻano maikaʻi a me nā loina e hoʻoponopono ai i kona pilina me ka poʻe a puni iā ​​​​ia i hiki ke ola, a hiki i nā kānaka ke noho pū i kahi lewa o ka pilina a me ka hoʻomaopopo.

Me ka ʻole o ka pono maikaʻi, e laha ka inaina, ka hana ʻino a me nā hewa i waena o nā kānaka, e lilo ka ʻaha kanaka i mea palaho a e hiolo ke aupuni holoʻokoʻa.